Belangrijkste feiten
Tussen 2015 en 2050 zal het aandeel van de wereldbevolking over 60 jaar bijna verdubbelen, van 12% naar 22%.
In 2020 zal het aantal mensen van 60 jaar en ouder groter zijn dan het aantal kinderen jonger dan 5 jaar.
In 2050 zal 80% van de ouderen in lage- en middeninkomenslanden wonen.
Het tempo van de vergrijzing van de bevolking is veel sneller dan in het verleden.
Alle landen worden geconfronteerd met grote uitdagingen om ervoor te zorgen dat hun gezondheidszorg- en sociale systemen klaar zijn om het beste uit deze demografische verschuiving te halen.
Overzicht
Wereldwijd leven mensen langer. Tegenwoordig kunnen de meeste mensen verwachten dat ze zestig jaar of ouder worden. Elk land ter wereld ervaart een groei in zowel de omvang als het aandeel ouderen in de bevolking.
In 2030 zal 1 op de 6 mensen in de wereld 60 jaar of ouder zijn. Op dit moment zal het aandeel van de bevolking van 60 jaar en ouder toenemen van 1 miljard in 2020 naar 1,4 miljard. In 2050 zal de wereldbevolking van mensen van 60 jaar en ouder verdubbelen (2,1 miljard). Verwacht wordt dat het aantal personen van 80 jaar of ouder tussen 2020 en 2050 zal verdrievoudigen tot 426 miljoen.
Terwijl deze verschuiving in de verdeling van de bevolking van een land naar hogere leeftijden – bekend als de vergrijzing – begon in landen met een hoog inkomen (in Japan bijvoorbeeld is 30% van de bevolking al ouder dan 60 jaar), is deze nu in de lage- en middeninkomenslanden inkomenslanden die de grootste veranderingen ondergaan. In 2050 zal twee derde van de wereldbevolking ouder dan 60 jaar in lage- en middeninkomenslanden leven.
Veroudering uitgelegd
Op biologisch niveau is veroudering het resultaat van de impact van de opeenstapeling van een grote verscheidenheid aan moleculaire en cellulaire schade in de loop van de tijd. Dit leidt tot een geleidelijke afname van de fysieke en mentale capaciteit, een groeiend risico op ziekte en uiteindelijk de dood. Deze veranderingen zijn noch lineair, noch consistent en houden slechts losjes verband met de leeftijd van een persoon in jaren. De diversiteit die we op oudere leeftijd zien, is niet willekeurig. Naast biologische veranderingen wordt veroudering vaak in verband gebracht met andere levenstransities, zoals pensionering, verhuizing naar geschiktere huisvesting en de dood van vrienden en partners.
Veelvoorkomende gezondheidsproblemen die verband houden met veroudering
Veel voorkomende aandoeningen op oudere leeftijd zijn onder meer gehoorverlies, staar en refractieve fouten, rug- en nekpijn en artrose, chronische obstructieve longziekte, diabetes, depressie en dementie. Naarmate mensen ouder worden, is de kans groter dat ze tegelijkertijd met meerdere aandoeningen te maken krijgen.
Oudere leeftijd wordt ook gekenmerkt door de opkomst van verschillende complexe gezondheidstoestanden die gewoonlijk geriatrische syndromen worden genoemd. Ze zijn vaak het gevolg van meerdere onderliggende factoren, waaronder kwetsbaarheid, urine-incontinentie, vallen, delirium en decubitus.
Factoren die gezond ouder worden beïnvloeden
Een langer leven brengt kansen met zich mee, niet alleen voor ouderen en hun gezinnen, maar ook voor de samenleving als geheel. Extra jaren bieden de kans om nieuwe activiteiten na te streven, zoals een vervolgopleiding, een nieuwe carrière of een lang verwaarloosde passie. Ouderen dragen ook op veel manieren bij aan hun families en gemeenschappen. Toch hangt de omvang van deze kansen en bijdragen sterk af van één factor: gezondheid.
Er zijn aanwijzingen dat het aandeel van het leven in goede gezondheid grotendeels constant is gebleven, wat impliceert dat de extra jaren in slechte gezondheid verkeren. Als mensen deze extra levensjaren in goede gezondheid kunnen ervaren en als ze in een ondersteunende omgeving leven, zal hun vermogen om de dingen te doen die zij waarderen weinig verschillen van die van een jonger persoon. Als deze extra jaren worden gedomineerd door een afname van de fysieke en mentale capaciteit, zijn de gevolgen voor ouderen en voor de samenleving negatiever.
Hoewel sommige variaties in de gezondheid van ouderen genetisch bepaald zijn, zijn de meeste te wijten aan de fysieke en sociale omgeving van mensen – inclusief hun huizen, buurten en gemeenschappen, maar ook aan hun persoonlijke kenmerken – zoals hun geslacht, etniciteit of sociaal-economische status. De omgeving waarin mensen leven als kind – of zelfs als zich ontwikkelende foetus – heeft, in combinatie met hun persoonlijke kenmerken, langetermijneffecten op de manier waarop ze ouder worden.
Fysieke en sociale omgevingen kunnen de gezondheid rechtstreeks beïnvloeden of via barrières of prikkels die kansen, beslissingen en gezondheidsgedrag beïnvloeden. Het handhaven van gezond gedrag gedurende het hele leven, met name het eten van een uitgebalanceerd dieet, het regelmatig beoefenen van lichaamsbeweging en het afzien van tabaksgebruik, dragen allemaal bij aan het verminderen van het risico op niet-overdraagbare ziekten, het verbeteren van de fysieke en mentale capaciteit en het uitstellen van de afhankelijkheid van zorg.
Ondersteunende fysieke en sociale omgevingen stellen mensen ook in staat te doen wat voor hen belangrijk is, ondanks verlies aan capaciteit. De beschikbaarheid van veilige en toegankelijke openbare gebouwen en openbaar vervoer, en plaatsen waar u gemakkelijk rond kunt lopen, zijn voorbeelden van ondersteunende omgevingen. Bij het ontwikkelen van een volksgezondheidsreactie op de vergrijzing is het belangrijk om niet alleen rekening te houden met individuele en ecologische benaderingen die de verliezen die gepaard gaan met het ouder worden verzachten, maar ook met benaderingen die herstel, aanpassing en psychosociale groei kunnen versterken.
Uitdagingen bij het reageren op de vergrijzing van de bevolking
Er bestaat geen typische oudere mens. Sommige 80-jarigen hebben fysieke en mentale capaciteiten die vergelijkbaar zijn met veel 30-jarigen. Andere mensen ervaren op veel jongere leeftijd een aanzienlijke afname van hun capaciteiten. Een alomvattend antwoord op de volksgezondheid moet rekening houden met dit brede scala aan ervaringen en behoeften van ouderen.
De diversiteit die we op oudere leeftijd zien, is niet willekeurig. Een groot deel komt voort uit de fysieke en sociale omgeving van mensen en de impact van deze omgeving op hun mogelijkheden en gezondheidsgedrag. De relatie die we hebben met onze omgeving wordt vertekend door persoonlijke kenmerken zoals het gezin waarin we zijn geboren, ons geslacht en onze etniciteit, wat leidt tot ongelijkheid op het gebied van gezondheid.
Vaak wordt aangenomen dat ouderen kwetsbaar of afhankelijk zijn en een last voor de samenleving. Beroepsbeoefenaren in de volksgezondheid en de samenleving als geheel moeten deze en andere leeftijdsgebonden houdingen aanpakken, die tot discriminatie kunnen leiden, van invloed kunnen zijn op de manier waarop beleid wordt ontwikkeld en op de kansen die ouderen krijgen om gezond ouder te worden.
Mondialisering, technologische ontwikkelingen (bijvoorbeeld op het gebied van transport en communicatie), verstedelijking, migratie en veranderende gendernormen beïnvloeden de levens van ouderen op directe en indirecte manieren. Een reactie op de volksgezondheid moet de balans opmaken van deze huidige en verwachte trends en het beleid dienovereenkomstig vormgeven.
WHO-reactie
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties riep 2021-2030 uit tot het decennium van gezond ouder worden en vroeg de WHO om leiding te geven aan de implementatie. Het Decade of Healthy Ageing is een mondiale samenwerking die regeringen, het maatschappelijk middenveld, internationale instanties, professionals, de academische wereld, de media en de particuliere sector samenbrengt voor tien jaar gecoördineerde, katalytische en collaboratieve actie om een langer en gezonder leven te bevorderen.
Het decennium bouwt voort op de mondiale strategie en het actieplan van de WHO en het Madrid International Plan of Action on Ageing van de Verenigde Naties en ondersteunt de realisatie van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties voor duurzame ontwikkeling en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Het decennium van gezond ouder worden (2021-2030) streeft ernaar de ongelijkheid op gezondheidsgebied te verminderen en de levens van ouderen, hun families en gemeenschappen te verbeteren door middel van collectieve actie op vier gebieden: het veranderen van hoe we denken, voelen en handelen ten aanzien van leeftijd en leeftijdsdiscriminatie; het ontwikkelen van gemeenschappen op manieren die de capaciteiten van ouderen bevorderen; het leveren van persoonsgerichte geïntegreerde zorg en eerstelijnsgezondheidsdiensten die inspelen op ouderen; en het bieden van toegang aan ouderen die dat nodig hebben tot hoogwaardige langdurige zorg.
Posttijd: 24 november 2021
